De wetgeving omtrent thuiswerken

Tijdens coronatijd hebben veel mensen die normaliter op de zaak zouden werken geproefd van het thuiswerken en velen zijn tot de conclusie gekomen dat dat eigenlijk wel interessante voordelen met zich meebrengt. Je houdt immers meer vrije tijd over omdat je geen reistijd meer hebt voor woon-werkverkeer en je kunt makkelijker snel even persoonlijke zaken die zich aandienen afhandelen. Ook is vanuit een technisch perspectief gebleken dat er goede mogelijkheden zijn om in contact te blijven met collega’s, klanten en de systemen van het bedrijf. Nu thuiswerken geen advies vanuit het RIVM is, doet de vraag zich voor of er wetgeving voor thuiswerken bestaat. We duiken in de wet- en regelgeving voor thuiswerken.

Schriftelijk verzoek

Het is belangrijk om te beseffen dat ondanks het feit dat er thuiswerk regelgeving bestaat er geen recht bestaat op mogen thuiswerken. Officieel dicteren de regels over thuiswerken dat je hiertoe een schriftelijk verzoek moet indienen bij je werkgever en je werkgever een goede reden moet hebben om je verzoek te weigeren. In de meeste gevallen bespreek je dit soort zaken natuurlijk direct met je baas, maar voor de compleetheid leggen we toch deze wettelijke regels voor thuiswerken uit. Om het verzoek te mogen indienen, moet je bij een bedrijf met minimaal 10 medewerkers werken en minimaal een half jaar in dienst zijn. Je moet het verzoek uiterlijk twee maanden voor de gewenste ingangsdatum indienen en er moet in staan wat de gewenste ingangsdatum en de gewenste werkplek is. De werkgever moet uiterlijk één maand voor die ingangsdatum reageren op het verzoek. Als dat niet gebeurt dan mag je gaan werken zoals in je verzoek staat. Geldige regels voor de werkgever om het verzoek te weigeren zijn bijvoorbeeld dat je thuiswerkplek niet geschikt geacht wordt voor je werk, het thuiswerken problemen geeft met het werkrooster of het werk niet ergens anders gedaan kan worden.

Verantwoordelijkheid werkgever voor ergonomische werkplek

De arbo wetgeving voor thuiswerken dicteert dat de zorgplicht van de werkgever ook geldt voor het thuiswerken. Die zorgplicht behelst voor zowel op het werk als op de thuiswerkplek dat de werkgever moet voorzien in een veilige en ergonomische werkplek voor zover dat redelijkerwijs kan worden geëist. Deze open norm is niet nader uitgewerkt in de wet. In de praktijk betekent dat voor thuiswerken vooral dat de werkgever er op moet toezien dat werknemers hun thuiswerkplek ergonomisch inrichten en daarvoor aanwijzingen geeft. Voor zover redelijk moet de werkgever volgens de arbo regels voor thuiswerken arbovoorzieningen beschikbaar stellen voor de thuiswerkplek in bruikleen of een vergoeding geven voor de aanschaf daarvan. Gaat het echter om werknemers die slechts af en toe thuiswerken of een kort, tijdelijk dienstverband hebben, dan kan dit niet redelijkerwijs van de werkgever verwacht worden. Maar bij structureel thuiswerken geldt deze verplichting wél.

Ergonomische werkplek inrichten

De arbo regels voor een thuiswerkplek geven duidelijk aan dat deze ergonomisch ingericht moet worden. Dit om te voorkomen dat men lichamelijke klachten oploopt door een slechte werkhouding. Dat kan voorkomen worden door om te beginnen te zorgen voor een verstelbare bureaustoel die goede ondersteuning voor de rug biedt. Daarnaast moet het bureau op de juiste werkhoogte gezet kunnen worden of zijn van zichzelf voor de lichaamslengte van de gebruiker. Het werkblad is bij voorkeur minimaal 80 centimeter diep en 120 centimeter breed, zodat er voldoende afstand van het beeldscherm gehouden kan worden (één armlengte) en er voldoende beenruimte is onder het werkblad. Verder is het van belang dat het beeldscherm waarmee gewerkt wordt op de juiste hoogte kan staan, namelijk met de bovenrand op ooghoogte. In sommige gevallen is hiervoor een monitorverhoger nodig. In het geval van een laptop kan een laptopstandaard en een extern toetsenbord gebruikt worden, of een externe monitor aangesloten worden die op de juiste hoogte gezet kan worden.

Thuiswerkovereenkomst: niet verplicht, wel handig

Zowel de arbo wet voor thuiswerken als de wetten en regels voor thuiswerk geven niet aan dat het verplicht is om een thuiswerkovereenkomst te sluiten tussen werkgever en werknemer wanneer die laatste gaat thuiswerken. Dat dit geen onderdeel uitmaakt van een thuiswerk wet, wil niet zeggen dat het niet toch een verstandig idee is. In zo’n overeenkomst kunnen namelijk duidelijke kaders opgenomen worden voor het thuiswerken. Dat is geen overbodige luxe, omdat het voor de werkgever moeilijk is om de thuiswerkende werknemer in de gaten te houden. Dan is het goed als er afspraken op papier staan over bijvoorbeeld werktijden en bereikbaarheid waar naar gerefereerd kan worden als het thuiswerken niet naar wens uitgevoerd wordt.

Thuiswerkvergoeding

De wetgeving voor thuiswerken biedt geen wettelijk recht op een thuiswerkvergoeding. In sommige cao’s is echter wel een thuiswerkvergoeding vastgelegd. Daarnaast kan de werkgever ook zelf besluiten om werknemers wél een thuiswerkvergoeding aan te bieden, bijvoorbeeld om thuiswerken te stimuleren of omdat het thuiswerken de werkgever een kostenbesparing oplevert. In de nieuwe regels voor thuiswerken die vanaf 1 januari 2022 zijn ingegaan, wordt daarvoor uitgegaan van een onbelaste thuiswerkkostenvergoeding van maximaal twee euro per dag. Deze thuiswerkvergoeding is bedoeld om de extra kosten te compenseren die thuiswerkende werknemers maken door het thuiswerken, zoals kosten voor gas, water en licht.

Eigen verantwoordelijkheid bij thuiswerken

Het nadeel van thuiswerken is dat het moeilijk is voor de werkgever om er controle over uit te oefenen. Hoewel bij thuiswerken de regels dicteren dat de werkgever zorg moet dragen voor een ergonomische werkplek, ligt er ook een eigen verantwoordelijkheid bij de werknemer. Het is aan jou als werknemer om aan te geven wanneer je klachten ervaart door je thuiswerkplek, zodat de werkgever daar wat aan kan doen. Deze kan immers niet afstand raden dat jij problemen ervaart. Jij moet dit proactief aangeven bij de werkgever, zodat er gezamenlijk een oplossing gevonden kan worden.

Dit waren in vogelvlucht de belangrijkste regels omtrent thuiswerken. Thuiswerken doet een beroep op het verantwoordelijkheidsgevoel van de werkgever, maar zeker ook van de werknemer. Het is geen vrijbrief om je eigen plan te trekken. Je hebt als werknemer nog steeds gewoon een arbeidsovereenkomst op basis waarvan je werkgever een bepaalde inzet van je mag verwachten tijdens werktijden.